Het veelzeggende van Raakbaarheid

een vervolg op het artikel Kwetsbaar opstellen

(Link naar pdf van dit artikel vind je onderaan het artikel.)

De vele constructieve reacties op mijn vorige artikel over Kwetsbaar  (vind je onder deze link)  hebben mij geïnspireerd tot een vervolg. In dit vervolg zullen veel van die reacties ook een plek krijgen

Ik vroeg om een alternatief woord voor Kwetsbaar en kreeg veel meer. Waardevolle reacties die meer licht lieten schijnen op dit belangrijke thema. Ik heb ze eerst op een rijtje gezet en van daaruit verwerkt in dit artikel. De reacties van anderen staan tussen “….”. Ik geef aan hoe die mijn gedachten verder geïnspireerd hebben. En voor dit laatste neem ik natuurlijk mijn eigen verantwoordelijkheid.

Het geëigende woord
Het is voor mij een uitdaging om te zoeken naar een woord wat naadloos aansluit op de diepere betekenis en het gevoel dat daarbij hoort. In dit geval gaat het daarbij over het woord “Kwetsbaarheid”.
Deze voor mij zinvolle uitdaging is resultante uit een van de vele gesprekken die ik voerde met Robert Dilts (toonaangevend in NLP-ontwikkelingen) waar het ging over ‘proper naming’. Wat is het geëigende woord dat past bij de betekenis?
Het gevoelsmatig beleven van het woord is daarbij voor mij een belangrijke en noodzakelijke check. In die zin kunnen woorden de essentie van een dieperliggende betekenis weergeven. Dit kan in die zuiverheid duidelijkheid geven.

Oorsprong?
De nadruk bij kwetsbaarheid wordt vooral gelegd op transparant zijn over je angsten en onzekerheden.
“Het delen van angsten en/of onzekerheden wordt wel geïnterpreteerd als ‘incompetent’, geen controle over emoties. Je loopt als leider dus een risico, namelijk dat mensen jou niet meer gaan ‘volgen’ omdat ze denken dat je niet competent bent. Dit kan leiden tot het schaden van je imago en ook je positie. Komt dit voort uit het masculiene leiderschap, waarbij verwacht wordt dat je rustig, rationeel (met overzicht), met zelfvertrouwen en vanuit kracht/controle blijft handelen? Terwijl steeds meer vrouwen door authentiek/transparant gedrag te tonen, juist minder kwetsbaar zijn.“

En dit is natuurlijk precies waar Brené Brown waar zich voor in gezet heeft: de kracht om je zelf te laten zien en daarbij gevoelens te tonen of het nu pijn, verdriet, angst of boosheid is. En waar ik graag aan toevoeg: je blijheid, of ontroering.
En toch wordt er vaak bij het tonen van emoties sorry gezegd!

Kwetsbaarheid en pijn
Met behulp van het woord kwetsbaarheid kom je al snel bij pijn uit.Hoe je jezelf verhoudt tot die pijn, zal bepalen hoe je ermee omgaat. Label je het als zwakte of erken je wat er is, wat je voelt.
Daarbij kun je je dus afvragen: “Is het erg om gekwetst te kunnen worden?” “Is het iets wat we moeten leren omarmen?”

Je hoeft er ook geen label aan te hangen.
Misschien kun je het gewoon omarmen. Of zoals in een workshop van Robert Dilts[1] uitgelicht werd: Something needs to be held, heard or healed. Oftewel: Het mag er gewoon zijn. Het heeft mogelijk een boodschap. Het vraagt om heling.
“Iemand kwetst niet. Jij bent degene waarbij de pijn geraakt wordt. Het is mogelijk tijd om oude pijn op te ruimen.”

Anderzijds kun je ook verantwoordelijkheid nemen voor het effect van jouw communicatie. Dan hanteer je de NLP-vooronderstelling: De betekenis van mijn communicatie is de reactie die ik oproep.
Ook onbedoeld kan pijn aangeraakt worden. “Daarom is het belangrijk de kwetsbaarheid, de pijn te erkennen.” Hoe mooi is het dan om uit te gaan van: “De kwetsure is een signaal dat er nog iets is om in jezelf te helen.”
“Het omarmen geeft de mogelijkheid lessen te leren uit moeilijke zaken, uit pijn.”

Het wordt wel makkelijker natuurlijk als de ander het tonen van je gevoelens ook als een kracht zien.
Ik herinner me een voorval jaren geleden. Ik was gefrustreerd over bepaalde besluiten en zat in een vergadering te huilen. Ik weet het onderwerp niet meer, was er duidelijk gevoelsmatig bij betrokken. En mijn tranen maakten mij niet alleen duidelijk voor mij dat er iets belangrijk was maar hielpen me ook helder te krijgen wat belangrijk was. Van gevoel naar woorden. Ik kon daarna snel weer verder.
Mijn collega die alleen getuige was geweest van mijn tranen bestempelde dit vervolgens met “Anneke zit in een burn-out.”  Als dat het geval was geweest was het de kortste burn-out ever 😊. En heb ik er overigens ook al heel veel gehad.
Deze collega beoordeelde het huilen vanuit zijn referentie-kader en niet het mijne.
Dit soort oordelen en ook mede-lijden vanuit het eigen referentie-kader kan ervoor zorgen dat je makkelijk in de valkuil van de slachtofferrol terecht komt.
Belangrijk is het om te zien hoe het is voor de ander, het pure gewaar worden. Daarin kun je de ander dan ook echt ontmoeten.
De funktie van kwetsbaar opstellen is dat je “meer in verbinding komt met anderen. Juist door eerlijk en open te zijn te delen hoe het écht met je gaat en je onzekerheid en imperfecties onder ogen te komen, kom je op een dieper niveau in contact met anderen: sensitiefwaardig.

“Tranen: een oprechte expressie van wat er in iemand omgaat.”

 

Moed, kracht, vanzelfsprekend?
Vaak wordt er op voorhand al vanuit gegaan dat je lef nodig hebt, moed om te zeggen wat er in je omgaat. Welke overtuiging ligt hieraan ten grondslag? En deelt ieder die overtuiging?
Of mag het ook vanzelf gaan.
“Openheid getuigt van kracht en eigen verantwoordelijkheid nemen voor de gevoelens die je voelt.  Er is een verschil tussen lijden en leiden.”
Het zou mooi zijn als dit vanzelfsprekend kon zijn.
En dan is er nog de keuze “om een andere kant te laten zien wanneer er misbruik gemaakt wordt van het open staan voor anderen en jezelf te laten zien: een strijdbare kant.”

Het belang van je eigen state
Transparant kunnen zijn in je eigen gevoelens hangt samen met je eigen overtuigingen. Mijn overtuiging “gevoelens zijn feiten en hebben een bestaansgrond” helpt mij transparant te zijn.  In eerdere Annek’dotes heb ik geschreven over de verschillende emoties en hoe je daarin jezelf op een dieper niveau kunt ontmoeten.
En ja ook je eigen state is belangrijk hierbij.
Want: “Wanneer je in je gezonde zelf bent kun je grenzen stellen, kun je bij je eigen “ongemak” aanwezig blijven, waar je anders getriggerd zou raken. Dan heb je het vermogen gevoelens reëel te ervaren en te uiten.”

De context
Een andere factor die van belang is, is de context. “In welke situatie stel je je open en transparant op? Je mag je eigen grenzen aangeven. En je hoeft niet alles van iedereen binnen te laten komen.”.
“Een realiteit is ook dat niet iedereen goed om kan gaan met die transparantie en dit als zwak betitelen. En zo je ook behandelen en beschadigen.”  “In die zin dekt het woord ‘kwetsbaar opstellen’ de lading.”
De metafoor van een slak werd gebruikt: “Zodra een slak buiten haar huisje actief is is zij kwetsbaarder dan in haar huisje. Zij rekt zich uit om verder te komen.” En zij kan zich terugtrekken in haar huisje.
“Soms is ‘sluiten’ levensreddend (geweest).”
Het is makkelijker jezelf te uiten in een vertrouwde groep, waarbij persoonlijke ontwikkeling centraal staat.
Dat geldt natuurlijk niet voor alle contexten en toch kan het dan belangrijk zijn om goed en oprecht gebruik te maken van elkaar. “Liever goed gebruikt, dan ongebruikt in de kast. En dat is wat anders dan misbruiken. Dat is echt heel naar en heel wat anders!”

Openstaan
Op de context heb je zelf ook invloed: Hoe schep je een sfeer waarin je uitnodigend bent.
Door concreet te vragen “Wil je me meenemen in wat er in je leeft. Of mag ik je uitnodigen in mijn gedachte of gevoelswereld.”
Bij deze manier van uitnodigen vraag je in feite om een akkoord. Hierbij kun je natuurlijk ook de ruimte geven om nee te zeggen. En ook hier kunnen de verbale reactie en non-verbale reactie van elkaar verschillen. Een mooi moment om om duiding te vragen.
Als je wilt weten wat er in iemands binnenwereld leeft kun je rechtstreeks vragen naar: Wat denk je, wat voel je nu? Wat geloof je hier? Wat is belangrijk voor je?
Een zachtaardige benieuwdheid werkt daarbij extra uitnodigend.

Tot slot: Kwetsbaar versus Raakbaar
Het woord kwetsbaarheid refereert meer aan pijn dan aan geluk.
En is “door de connotatie met het slachtoffer-achtige ook een lastig woord”.
“Onder de hype van kwetsbaar zijn zit het verlangen dat we elkaar als mensen willen ontmoeten en niet in en rol, masker of funktie.”
De betekenis die gegeven wordt aan kwetsbaarheid is dan ook veelomvattender:
“Open” en “transparant” zijn hoe het echt met je gaat. Op een dieper niveau je verbinden met jezelf en daar anderen deelgenoot van laten zijn. Daar horen toch echt ook de vreugdevolle gevoelens bij. In dat opzicht dekt het woord kwetsbaarheid voor mij niet de lading.
“Openhartig, open minded, open, transparant, gevoelig, sensitief” werden zoal als synoniemen genoemd. “Transparant: laten zien wie en wat je skills zijn inclusief datgene waarin ontwikkeling mogelijk is.
Ik sluit me aan bij degenen die gaan voor “raakbaar”.
Het woord raakbaar is natuurlijk niet echt een ingeburgerd begrip. Daarom ben ik er juist ook zo’n voorstander van. Er wordt eerder bij stil gestaan: Wat bedoel je er eigenlijk mee?
“Het gaat om elkaar raken of raakbaar zijn.”
Je neemt dan “verantwoordelijkheid voor wat iets met je doet en geeft daar ook duiding aan naar anderen.” “Je werkelijk menszijn laten zien.”
Voor mij is het een veelzeggend woord, omdat daarmee ook een verbinding uitgedrukt wordt. Een verbinding met zelf en vandaaruit met de ander.

Dit artikel is tot stand gekomen mede dankzij de constructieve reacties op mijn vorige artikel Kwetsbaar opstellen, vragen en antwoorden. Dank jullie wel het reageren. Ik hoop dat de verbindingen die ik in het bovenstaande heb gelegd, recht gedaan hebben aan je eigen woorden.

“Raakbaarheid; duiding geven aan wat het je doet; je werkelijke menszijn laten zien”.

Wil je mijn artikelen of Annek’dotes via mijn nieuwsbrief ontvangen schrijf je dan hier in.

Wil je meer informatie over mijn trainingen, klik dan hier.

Wil je een pdf van dit artikel, klik dan Artikel Het veelzeggende van Raakbaarheid nieuwsbrief november2022

 

Scroll naar boven