Een kickstart voor transformatie

Hoe de NLP-vormvoorwaarden voor doelen je helpen in het realiseren van gewenste verandering.

(Link naar pdf van dit artikel vind je onderaan het artikel.)

“Het brein heeft een doel nodig.”

In de natuur zien we bijzonder dingen gebeuren. Zoals een rups dit zich ontpopt tot een vlinder.
Het groeien en bloeien gaat van nature. Bijzondere vermogens zou je kunnen zeggen, die inherent zijn aan de rups in dit geval.

Als mens hebben we ook een bijzonder vermogen en dat ons onderscheidt (voor zover we weten) van al het andere dat leeft: ons bewustzijn. En dit bewustzijn kunnen we gebruiken om transitie bewust aan te sturen: een kickstart voor transformatie bewerkstelligen.
In NLP is een van de essentie dat het brein een doel nodig heeft. Zonder doel blijven zaken zoals ze zijn of toch niet?

Bekend is de uitspraak: Als je doet wat je altijd doet, krijg je wat je altijd krijgt. Toch kun je hier je twijfels bij hebben. Dat heeft 2020 ons wel geleerd. Vóór het Corona-virus waren handen schudden en nabijheid een mooi teken van respect en verbinding. Inmiddels wordt handen schudden niet gewaardeerd (althans door velen) omdat het tot een ander, ongewenst resultaat kan leiden.
“Als je doet wat je altijd doet, krijg je wat je altijd krijgt”, klopt dan alleen in een wereld die hetzelfde blijft.
Maar de wereld verandert en dat vraagt van ons een steeds opnieuw verhouden

Het is echter wel heel zinvol het reflecteren op de relatie tussen wat jij doet en het resultaat wat je daarmee boekt. Het is daarbij goed om na te gaan voor je zelf welk resultaat je wilt boeken. Welke rol kunnen de NLP vormvoorwaarden hierbij spelen?

 

SMART versus de vormvoorwaarden van NLP

Binnen het bedrijfsleven wordt SMART gebruikt om het gewenste resultaat in kaart te brengen: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden.
De vormvoorwaarden van NLP richten zich daarentegen op het gedrag (inclusief denken en voelen) dat voorwaardelijk is om het beoogde resultaat te behalen.

Een essentieel verschil..

 

De NLP vormvoorwaarden voor doelen

De NLP-vormvoorwaarden zijn daarom een houvast en ook basaal belangrijk bij het realiseren van het doel/resultaat.
Deze vormvoorwaarden zijn:

  1. Positief taalkundig geformuleerd
  2. Eigen controle
  3. Context duidelijk
  4. Meetbaar
  5. Ecologisch verantwoord

Deze 5 vormvoorwaarden richten zich dus op de doeltoestand, de gewenste state om het resultaat te bereiken.
De eerste drie vormvoorwaarden gebruik je om deze gewenste state te formuleren.
De volgende twee vormvoorwaarden gebruik je om deze gewenste state te (be)leven.

Positief taalkundig geformuleerd

Is het positief taalkundig geformuleerd?
Weten wat je niet wilt, sluit een richting af en laat tegelijkertijd nog veel richtingen open. 
Positief taalkundig geformuleerd leidt tot een representatie van het doel.
Dus niet: Ik wil niet onzeker zijn bij het acquisitiegesprek.
En bijvoorbeeld wel: Ik wil vanuit zelfvertrouwen het acquisitiegesprek voeren.

Binnen eigen controle

Als je doel afhangt van de acties van anderen, rest jou niets anders dan afwachten, hopen en bidden. Neem het heft in eigen handen en vraag je af: wat ligt binnen mijn controle. Het gaat daarbij dus vooral om de realiseerbaarheid.
De NLP-vooronderstellingen ‘Wat de een kan, kan de ander leren’ en ‘Ieder heeft de hulpbronnen voor positieve verandering’ zijn hierbij ondersteunende werkovertuigingen. Formuleer het doel zo dat jij de touwtjes in handen hebt.
Dus niet: Ik wil dat mensen me goedgezind zijn.
En bijvoorbeeld wel: Ik wil mensen met respect behandelen.

Realiseerbaarheid onderscheidt zich van realistisch. Je zou kunnen zeggen dat het woord realistisch is opgebouwd uit realiseerbaar en kritisch. Het kritische element komt bij de vormvoorwaarde ecologie-check aan bod.

Duidelijke context

Het definiëren van de context, met wie, waar, wanneer, in welke situatie met name, bevordert de concreetheid en daarmee ook de haalbaarheid.
Dus niet: Ik wil dit altijd en overal.
En bijvoorbeeld wel: Ik wil vanuit zelfvertrouwen a.s. maandag om 10.00 uur met ….. en ….. een acquisitiegesprek voeren en hen met respect behandelen.

Het creëren en beleven van de gewenste state

Vervolgens wordt het tijd om deze gewenste state leven in te blazen. Hierbij zijn de twee andere vormvoorwaarden wezenlijk en doorslaggevend namelijk de Meetbaarheid en de Ecologie-check.

Deze spelen zich op een subtiel niveau af. Het gaat daarbij namelijk niet zozeer om de activiteiten die gedaan moeten worden, maar om de state van waaruit die activiteit gedaan wordt. In bovengenoemde voorbeeld: vanuit zelfvertrouwen en met respect.

De meetbaarheid

De meetbaarheid heeft dus niet betrekking op het resultaat, zoals bij het eerder genoemde model van SMART.
De meetbaarheid heeft betrekking op de gewenste state: het denken, het voelen, het gedrag en de overtuiging die dit ondersteunen en de waarde die het realiseren van het doel oplevert. 

De subjectieve ervaring ligt ten grondslag ligt aan het boeken van resultaten. Daarbij richt je allereerst je aandacht op het externe gedrag. (Hierbij wordt het model van het IEP te Nijmegen gebruikt.)

Je regisseert dan als het ware je eigen gedrag van de gewenste state. In het voorbeeld is dit de state die gekenmerkt wordt door zelfvertrouwen en met respect handelen.

Dus niet zozeer aandacht voor de inhoud van wat je zegt, maar vooral voor de houding, gelaatsexpressie, de gebaren en toon waarop je spreekt.
En bijvoorbeeld wel: een rechte houding, met lage ademhaling, gebaren die rustig en duidelijk de woorden ondersteunen; de aandacht (ogen) naar buiten gericht. Ontspannen gezicht met glimlach om de mond. Duidelijke stem in wat inhoudelijk gezegd of gevraagd wordt.

Als imaginaire voorbereiding op de toekomstige situatie ga je vervolgens dit gedrag doen en ontdekken/fantaseren/creëren  welke gedachte (in de vorm van beeld en/of geluid) en gevoel dit gedrag ondersteunen.
Je gaat bepalen welke overtuiging dit voelen, denken en gedrag bevordert.
Het beseffen van de waarde van deze gewenste state vergroot dan ook de intrinsieke motivatie.


Dus bijvoorbeeld niet: een beoordeling van het gevoel: ‘het voelt goed’ maar een typering van het gevoel, dat kenmerkend is voor zelfvertrouwen en respect.
Bijvoorbeeld: ‘Ik voel ruimte en rust in mijn hele lijf, een gevoel van zekerheid in mijn buik: stilstaand, lichte energie. Er is ruimte in mijn hoofd. Mijn overtuiging: Ik weet waar ik over praat. Ik voel warmte in mijn hart die uitstraalt naar buiten. mijn aandacht gericht naar buiten: benieuwd naar de ander.

 

Ecologie-check

Wat als laatste belangrijk is, is de ecologie-check.
Je gaat hierbij na of er nadelen verbonden zijn aan deze gewenste state. Je checkt daarbij of er een innerlijk bezwaar is. Past dit bij wie ik ben, bij mijn zingeving.
En ook:  brengt deze state nadelen met zich mee in het grote geheel en/of op lange termijn?
Deze bezwaren of nadelen geven aan dat aan een waarde nog niet is voldaan. De actie die dan volgt, is het helder krijgen van deze waarde(n) en het incorporeren in de gewenste state.

De volgende stap is dan om na te gaan welke innerlijke of externe obstakels het activeren van de gewenste state in de weg kunnen staan en welke hulpbronnen of een van de vele NLP- interventie-technieken daarvoor ingezet kunnen worden.

De vraag “Wat wil je graag kunnen?” stuurt het brein van je gesprekspartner in principe in de richting van een positief taalkundige formulering, en binnen eigen controle. Daarmee is al aan twee van de vijf NLP vormvoorwaarden voldaan. Het is als start daarom de meest effectieve vraag die je kunt stellen.
Het is echter geen garantie dat je ook zo’n soort antwoord krijgt. Dat vraagt om alertheid, zodat je door kunt vragen.

Daarnaast verdient het aanbeveling na te gaan wat voor jou in deze belangrijk is?. Welke waarde wordt hierdoor bereikt? Of welke resultaat verwacht je hiermee te boeken? Dit geeft inzicht in waarom het doel belangrijk is. En waar de huidige situatie dan wel state niet aan voldoet.
Het vergroot de motivatie om daadwerkelijk in te zetten op de transformatie.

 

 

Wil je mijn artikelen of Annek’dotes via mijn nieuwsbrief ontvangen schrijf je dan hier in.

Wil je meer informatie over mijn trainingen, klik dan hier.

Wil je een pdf van dit artikel, klik dan hier 

 

Scroll naar boven